Od dolaska Srpske napredne stranke na vlast, gotovo da nije bilo godine bez protesta. Oni postaju sve masovniji od rušenja u Savamali 2016. godine, a nakon njih su se desili i „Protesti protiv diktature“, „1 od 5 miliona“, potom demonstracije protiv kovid mera 2020. kada je policija tukla građane, a onda i okupljanja ekoloških aktivista protiv Rio Tinta koji su blokirali i saobraćajnice. Ovih nedelja smo u novom, po nekim procenama i najmasovnijem talasu protesta dosad, „Protiv nasilja“. Raskrikavanje više od pet godina prati kako mediji izveštavaju o svim ovim događajima pa smo izdvojili osam najčešćih medijskih manipulacija koje treba imati na umu.

„Slikaju mrlje krvi, uzimaju izjave od komšija, ne znam da li je ostao još neko u Duboni ili Malom Orašju ko nije dao izjavu“, opisuje novinarka Jovana Gligorijević „akcije“ medija ovih dana nakon masovnog ubistva u okolini Mladenovca. Sličan utisak joj je ostavilo i izveštavanje o ubistvu u osnovnoj školi. „Ne postoji reč da se opiše koliko je potresno to što je ubijeno osmoro dece, ali nema javnog interesa u tome što ćemo da fotografišemo sirote roditelje kao da su životinje u kavezu“. Da se izveštavalo po Kodeksu, smatraju pojedini sagovornici Raskrikavanja, javnost danas ne bi znala većinu detalja koje ipak zna, a koji ne informišu već zastrašuju, počinioce, žrtve i njihove porodice izlažu rizicima i dodatnom traumiranju, a neke potencijalno mogu da inspirišu na slične zločine. O medijskim aspektima ovih tragedija, osim sa Jovanom Gligorijević, razgovarali smo i sa novinarkama Tamarom Skrozza i Anne Marie Ćurčić i dečijim psihijatrom Robertom Grujičićem.

During the past year, the newspapers Informer, Alo, Vecernje novosti, Kurir and Srpski telegraf published at least 1,174 manipulative headlines on their front pages, most often in the form of unfounded or biased claims, disinformation or manipulation of facts, according to the latest analysis of Raskrikavanje. This number also suggests that there was an increase in the number of disputed claims on the front pages compared to the year before. At the same time, the companies behind these tabloids received more than 800 thousand euros from public budgets in 2022.

Tokom protekle godine, listovi Informer, Alo, Večernje novosti, Kurir i Srpski telegraf objavili su na naslovnim stranama najmanje 1.174 manipulativna naslova, najčešće u vidu neutemeljenih ili pristrasnih tvrdnji, dezinformacija ili manipulacija činjenicama, pokazuje najnovija analiza Raskrikavanja. Ovaj broj sugeriše i da je došlo do povećanja broja spornih tvrdnji na naslovnim stranama u odnosu na godinu pre toga. Istovremeno, firme koje stoje iza ovih tabloida 2022. su iz javnih budžeta dobile više od 800 hiljada evra.

Raskrikavanje analysed more than 4,000 articles about the war in Ukraine that were published in Vecernje novosti, Informer, Srpski telegraf, Blic and the newspaper Danas from the beginning of February to the end of July. Of that number, about 1,600 texts (40 per cent) were assessed as biased towards one of the actors – Russia, Ukraine or the West. This sample is dominated by texts positively intoned towards Russia and negatively intoned towards the West.

Raskrikavanje je analiziralo više od 4.000 tekstova o ratu u Ukrajini koji su od početka februara do kraja jula objavljeni u Večernjim novostima, Informeru, Srpskom telegrafu, Blicu i listu Danas. Od tog broja, oko 1.600 tekstova (40 odsto) ocenjeno je kao pristrasno prema nekom od aktera - Rusiji, Ukrajini ili Zapadu. U tom uzorku dominiraju tekstovi koji su pozitivno intonirani ka Rusiji i negativno intonirani ka Zapadu.

Informerov intervju sa višestrukim silovateljem Igorom Miloševićem doveo je do velikog protesta i osude javnosti. Da bi ga odbranio, urednik Informera Dragan J. Vučićević je kao argument izneo činjenicu da intervjue sa silovateljima imaju i druge medijske kuće, pa navodi primer BBC-ja tj. njihovog dokumentarca iz 2015. godine u kome govori i silovatelj iz Indije. Raskrikavanje je, tragom tog argumenta, izdvojilo nekoliko suštinskih razlika između ova dva intervjua koje jedan čine uspelim i opravdanim, a drugi loše izvedenim i potencijalno veoma štetnim. U analizi su nam pomogle novinarka nedeljnika Vreme i autorka Smernica za medijsko izveštavanje o nasilju nad ženama Jovana Gligorijević, i članica Komisije za žalbe Saveta za štampu Tamara Skrozza.

Za prvih pet meseci rata u Ukrajini, mediji i društvene mreže u Srbiji, BiH, Hrvatskoj i Crnoj Gori objavili su više od 1.500 netačnih i manipulativnih tvrdnji o ovom sukobu, zaključak je izveštaja See Check mreže, regionalne mreže fektčekera čiji je Raskrikavanje član. Dominira proruski narativ - naročito u Srbiji - a u manjoj meri su, kako se ističe u izveštaju, prisutne dezinformacije koje idu naruku ukrajinskoj strani.

Čitajući izveštaje domaćih tabloida o sukobima na Kosovu poslednjih dana, može se saznati da su „naoružani Albanci pucali na goloruke Srbe“, da je Kurti imao nameru da sprovede „etničko čišćenje“ ali da je „podvio rep“ nakon što su mu Amerikanci rekli da „nema vojsku“ i da će ga „Vojska Srbije sravniti sa zemljom“. Na drugoj strani, ako čitate kosovske medije na albanskom jeziku, saznaćete da je Srbija planirala koordinisanu akciju napada na sever Kosova u dosluhu sa Rusijom, da su napadači zapravo Srbi, da će Vučić, ako napadne Kosovo, u roku od 48 sati dobiti odgovor od NATO avijacije, te da Srbija „nema ni vozače tenkova ni pilote“. I jedni i drugi za političare suprotne strane koriste niz uvreda, poput „fašisti“ i „poremećeni“.